Раши к Берешит 37:25
И верблюды их несут <пряности, бальзам и лот> Караван Ишмаэлим, которым продали Йосефа
Зачем писание сообщило, что они везли? Чтобы рассказать о награде, которую получают праведники. Ведь обычно арабы везут только нефть (точнее, битум = נפט) и деготь, у которых плохой запах, а здесь везли пряности, чтобы <Йосеф> не страдал от плохого запаха.
וגמליהם נושאים וגו' - למה פרסם הכתוב את משאם, להודיע מתן שכרן של צדיקים, שאין דרכן של ערביים לשאת אלא נפט ועטרן שריחן רע, ולזה נזדמנו בשמים שלא יוזק מריח רע:
Откуда Раши взял, что арабы возят только нефть и деготь? Сифтей Хахамим молчат, как партизаны – им все ясно. По стилю кажется, что из какого-то мидраша.
Поиск в бар-илановской базе данных нашел Тосефту Брахот 4:14 и еще несколько параллельных текстов:
מעשה בר' טרפון שהיה מיסב בצלו של שובך
במנחה בשבת הביאו לפניו דלי של צונין או' להם לתלמידיו השותה מים לצמאו מאי מברך אמרו לו ילמדנו רבינו אמ' להם בורא נפשות וחסרונן אמ' להם אשאל אמרו לו ילמדנו רבנו אמ' להם הרי הוא או' וישבו לאכל לחם וישאו עיניהם ויראו וגו' והלא אין דרכן של ערביים להיות נושאין אלא עורות וריח רעה ועטרן אלא שנתנו אותו צדיק בין דברים חבובין והלא דברים קל וחומר ומה אם בשעת כעסן של צדיקים מרחמין עליהם בשעת הרחמים על אחת כמה וכמה
Но там – кожи и деготь, а нефти никакой нет. Нефть он не иначе как придумал ברוח הקודש про наше время?
Но меня удивляет Тосефта, да еще от имени Р. Тарфона. Неужели во времена Р. Тарфона арабы возили только вонючие кожи и деготь? А кто же пряности возил? Вообще-то набатеи. То есть он, что ли, набатеев с арабами не отождествлял?
Вообще-то, набатеи возили в большом количестве битум с Мертвого моря в Египет (см.). Так что, может быть, как раз совершенно точная историческая деталь.